تأثیر تمدّن ایرانی در شعر عدیّ بن زید عبادی از دیدگاه روان شناختی اجتماعی

عدیّ بن زید عبادی یکی از بزرگ ترین شعرای عصر جاهلی عرب است و باتوجه به این که با دو زبان عربی و فارسی آشنایی داشت، یکی از مترجمان و نویسندگان دربار ساسانی شد و بعد از آن به عنوان سفیر میان پادشاه ساسانی و دربار روم منسوب گردید. این ارتباط او با محیط متمدّن ایرانی و آشنایی با فرهنگ جدید، رشد و بالندگی را در روح وجان شاعر پرورش داد و او را از آداب و سنت های غلط رایج میان اعراب جاهلی دور ساخت وچنان تحوّل فرهنگی بزرگی در رفتار و اندیشه این شاعر پدید آورد که اصول، آرمان ها و الگوهای اجتماعی والایی در سطوح فردی، اجتماعی، و شغلی برای خود برگزید. چنین تغییر رفتاری، مصداق همان چیزی است که اریک اریکسون در نظریه روان شناختی اجتماعی خود درباره هر انسانی به آن اشاره کرده است که در طی مراحل زندگی با الگوهای جدید اجتماعی وفرهنگی روبه رو می شود. اخبار و اشعار عدیّ بن زید عبادی در کتب ادبی حکایت از وجود یک ارتباط آشکار میان مراحل زندگی این شاعر در دربار ساسانی و پایبندی او به الگوهای اجتماعی متمدّن دارد که طبق نظریه مشهور اریکسون ناشی از تأثیرپذیری این شاعر از محیط فرهنگی خود دارد. مقاله حاضر به روش وصفی به دنبال بررسی ابعاد این ارتباط در اشعار او از بعد مفاهیم، موضوعات وتصاویر شعری بوده تا نشانه های تمدّن ایرانی را در سبک شعری او که تا حدودی در قیاس با شعرای عصر جاهلی متفاوت است هرچه بیش تر اثبات نماید.